Nuôi dạy con cái là một hành trình dài và đầy thử thách. Cha mẹ nào cũng mong muốn con mình ngoan ngoãn, học giỏi và thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách nuôi dạy con đúng cách. Các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới có những kinh nghiệm quý báu trong việc nuôi dạy con cái. Cha mẹ Việt Nam có thể học hỏi từ những kinh nghiệm, bí quyết nuôi dạy con ngoan, học giỏi và phát triển toàn diện.
Vai trò quan trọng của giáo dục trong việc hình thành nhân cách và trí tuệ của trẻ
Giáo dục là quá trình truyền thụ tri thức, kỹ năng, giá trị và chuẩn mực xã hội cho thế hệ trẻ. Nhân cách là tổng hòa các phẩm chất, năng lực, hành vi của con người được hình thành trong quá trình sống, hoạt động và giao lưu với xã hội. Giáo dục có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ, giúp trẻ hình thành những phẩm chất, năng lực cần thiết để trở thành người có ích cho xã hội.
Để giáo dục có thể phát huy hết vai trò của mình trong việc hình thành nhân cách và trí tuệ trẻ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Gia đình là nền tảng đầu tiên của giáo dục, nhà trường là nơi cung cấp kiến thức, kỹ năng, và xã hội là môi trường để trẻ thực hành những kiến thức, kỹ năng đã học. Mỗi gia đình sẽ có những bí quyết nuôi dạy con ngoan của riêng mình, tuy nhiên để có thể áp dụng đúng cách và hiệu quả nhất thì cần có sự đầu tư về mặt thời gian, công sức và nhiều thứ khác.
Bí quyết giúp nuôi dạy con ngoan
Nuôi dạy con cái là một hành trình dài và đầy thử thách. Cha mẹ nào cũng mong muốn con mình ngoan ngoãn, học giỏi và thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách nuôi dạy con đúng cách. Cùng xem qua một số các phương pháp dạy con thời hiện đại.
Dành nhiều thời gian cho con
Điều đầu tiên, cực kỳ quan trọng trong bí quyết nuôi dạy con mà nhiều phụ huynh không chú ý đến là dành thời gian cho con. Dành thời gian cho con là cách thể hiện tình yêu thương và sự quan tâm của cha mẹ. Khi dành thời gian cho con, cha mẹ có thể hiểu rõ hơn về con, về sở thích, sở trường, những khó khăn và mong muốn của con. Từ đó, cha mẹ có thể xây dựng mối quan hệ gắn bó và tin tưởng với con.
Nhắc nhở con rất quan trọng đối với bạn
Theo khảo sát của các chuyên gia tâm lý học, rất nhiều trẻ em không nhận ra rằng mình là điều quan trọng nhất trên thế giới đối với cha mẹ. Điều này có thể khiến trẻ cảm thấy bất an, thiếu tự tin và không được yêu thương. Việc cha mẹ nói với con tầm quan trọng của bé đối với mình có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Hãy luôn nói với con rằng bạn yêu thương và trân trọng con, để con có thể lớn lên trong tình yêu thương và sự an toàn.
Đặt ra các quy tắc và giới hạn phù hợp
Để đặt ra các quy tắc và giới hạn phù hợp cho con, cha mẹ cần lưu ý một số điều sau:
- Xác định rõ ràng những hành vi cần khuyến khích ở con (vâng lời, chăm chỉ học hành, giúp đỡ việc nhà…) và những hành vi cần ngăn cấm (nói dối, hư hỏng đồ đạc, đánh nhau…).
- Cân nhắc độ tuổi, trình độ nhận thức và khả năng làm theo của con khi đưa ra quy tắc. Đừng đòi hỏi quá cao hoặc quá thấp so với khả năng thực tế của con.
- Quy tắc cần được đặt ra một cách rõ ràng, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện. Ví dụ “Con phải rửa tay trước khi ăn” thay vì “Con cần giữ vệ sinh trước khi ăn”.
- Giải thích cho con hiểu lý do đặt ra quy tắc đó. Ví dụ vì sao phải dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi, tại sao không được nói dối…
- Hậu quả khi con vi phạm quy tắc cũng cần được nêu rõ ràng ngay từ đầu.
- Hình phạt dành cho con khi vi phạm cần nhẹ nhàng, phù hợp với lỗi và tuổi của con. Không nên quá nghiêm khắc.
- Định kỳ xem xét lại các quy tắc, chỉnh sửa cho phù hợp nếu cần. Khen ngợi khi con tuân thủ tốt quy định.
Dạy con biết cách giải quyết và đối mặt khi gặp khó khăn
Cách dạy con ngoan nghe lời là cho chúng biết đối mặt tự giải quyết khó khăn. Khi con bạn đột ngột không còn hứng thú với sở thích cũ, hãy lắng nghe con và tìm hiểu nguyên nhân. Có thể con gặp khó khăn trong việc theo đuổi sở thích đó, hoặc con đã tìm thấy một sở thích mới. Nếu con muốn bỏ cuộc, hãy tôn trọng quyết định của con và giúp con khám phá những điều mới mẻ.
Dạy con biết “cảm ơn”
Lời nói “cảm ơn” là một hành động thể hiện sự biết ơn, trân trọng đối với những gì mà người khác đã làm cho mình. Đây là bí quyết nuôi dạy con ngoan được sử dụng hiệu quả từ cha ông ta để lại qua những câu ca dao, tục ngữ như: uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây,.. Lòng biết ơn là một phẩm chất quý giá mà cha mẹ có thể giúp trẻ hình thành ngay từ khi còn nhỏ. Bằng cách tạo cơ hội cho trẻ giúp đỡ người khác, khen ngợi khi trẻ biết ơn và dạy trẻ về tầm quan trọng của lòng biết ơn, cha mẹ có thể giúp trẻ trở thành những người tử tế và tốt bụng trong tương lai.
Tạo cho con biết cách đối mặt với nhiều cảm xúc khác nhau
Theo các nhà tâm lý học, những cảm xúc tiêu cực như giận dữ, thù hận, xấu hổ hay ghen tị có thể đè nén khả năng quan tâm yêu thương, chăm sóc người khác của trẻ. Khi trẻ không được giúp đỡ để đối mặt với những cảm xúc tiêu cực này, chúng có thể trở nên hung hăng, ích kỷ và khó hòa nhập với mọi người. Bí quyết nuôi dạy con ngoan là việc giúp trẻ đối mặt với cảm xúc tiêu cực là một quá trình cần có thời gian và sự kiên nhẫn. Tuy nhiên, đây là một việc làm vô cùng quan trọng để giúp trẻ phát triển một tâm lý ổn định và lành mạnh.
Học hỏi phương pháp dạy con từ các nền giáo dục tiên tiến
Học hỏi phương pháp tập luyện của Mỹ
Phương pháp tập luyện của Mỹ được đánh giá là một trong những phương pháp nuôi dạy con ngoan hiệu quả nhất hiện nay. Phương pháp dạy học của Mỹ đề cao sự phát triển toàn diện của học sinh cả về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, gợi mở vấn đề để học sinh tự tìm hiểu và khám phá kiến thức. Học sinh được khuyến khích phát huy sự sáng tạo và thể hiện bản thân. Các hoạt động ngoại khóa cũng được chú trọng để giúp học sinh phát triển các kỹ năng mềm và trải nghiệm thực tế.
Phương pháp giáo dục sớm của người mẹ Nhật
Người Nhật Bản nổi tiếng với nền giáo dục tiên tiến và chất lượng. Một trong những yếu tố quan trọng góp phần bí quyết dạy con của người Nhật ngoan thành công của nền giáo dục là phương pháp giáo dục sớm của người mẹ.
- Lấy trẻ làm trung tâm: Phương pháp giáo dục sớm của người mẹ Nhật đề cao việc tôn trọng sự phát triển tự nhiên của trẻ. Người mẹ sẽ quan sát và lắng nghe nhu cầu của trẻ để từ đó xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp.
- Ưu tiên phát triển thể chất: Người mẹ Nhật quan niệm rằng thể chất khỏe mạnh là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Do đó, họ sẽ chú trọng đến việc cho trẻ vận động và rèn luyện thể chất ngay từ nhỏ.
- Phát triển trí tuệ thông qua các hoạt động thực tiễn: Người mẹ Nhật tin rằng học hỏi qua trải nghiệm thực tế sẽ giúp trẻ ghi nhớ kiến thức tốt hơn. Do đó, họ sẽ khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thực tế như chơi đùa, khám phá thiên nhiên,…
- Tôn trọng sự sáng tạo của trẻ: Người mẹ Nhật luôn khuyến khích trẻ phát huy sự sáng tạo của bản thân. Họ sẽ không gò bó trẻ vào khuôn khổ mà sẽ tạo điều kiện cho trẻ tự do khám phá và thể hiện bản thân.
Một số hoạt động giáo dục sớm phổ biến của người mẹ Nhật:
- Cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên: Người mẹ Nhật thường cho trẻ chơi đùa ngoài trời, tham quan công viên, vườn thú,… để trẻ được hòa mình vào thiên nhiên và khám phá thế giới xung quanh.
- Đọc sách cho trẻ: Người mẹ Nhật coi việc đọc sách cho trẻ là một hoạt động quan trọng để phát triển ngôn ngữ và trí tưởng tượng của trẻ. Họ thường dành thời gian đọc sách cho trẻ mỗi ngày.
- Cho trẻ chơi các trò chơi vận động: Người mẹ Nhật khuyến khích trẻ chơi các trò chơi vận động để phát triển thể chất và khả năng phối hợp của trẻ.
- Khuyến khích trẻ tự lập: Người mẹ Nhật sẽ dần dần rèn luyện cho trẻ khả năng tự lập trong sinh hoạt và học tập.
Phương pháp giáo dục sớm của người Do Thái lại khác biệt
Phụ huynh Việt Nam và Do Thái có những quan điểm giáo dục khác nhau về bí quyết nuôi dạy con ngoan. Nhiều phụ huynh Việt Nam thường có xu hướng bao bọc con cái, thay vì để con tự lập. Họ cho rằng con chỉ cần học giỏi là đủ, nên họ sẽ chăm sóc con từ miếng ăn đến giấc ngủ. Thậm chí, họ còn luôn bên cạnh con, theo dõi con từng bước chân.
Quan điểm giáo dục của phụ huynh Do Thái lại hoàn toàn ngược lại. Họ cho rằng điều quan trọng nhất là bồi dưỡng khả năng sinh tồn cho con. Đó chính là bồi dưỡng khả năng làm việc độc lập để con có thể tự lo cho bản thân và vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Bà mẹ Do Thái luôn khuyến khích trẻ học cách tự lập và tập tành vào bếp từ rất sớm. Ăn uống chính là nền tảng của kỹ năng sinh tồn, vì vậy họ sẽ dạy trẻ những kỹ năng nhỏ như nhặt rau, dọn dẹp, thu dọn vườn tược.
Những kỹ năng này giúp trẻ trở nên tự tin hơn, bồi đắp cảm giác an toàn và khả năng độc lập. Trẻ sẽ biết cách tự chăm sóc bản thân và có thể tự lo cho mình trong mọi tình huống.
Cha mẹ Việt Nam có thể học hỏi từ bà mẹ bí quyết dạy con của người Do Thái về cách khuyến khích trẻ tự lập. Cha mẹ có thể bắt đầu rèn luyện cho trẻ những kỹ năng đơn giản như tự ăn, tự mặc quần áo, tự dọn dẹp đồ chơi,… Khi trẻ lớn hơn, cha mẹ có thể cho trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa để trẻ có cơ hội giao lưu, học hỏi và phát triển kỹ năng sống.
Xem thêm: Cách dạy con 3-5 tuổi viết chữ đẹp đơn giản tại nhà
Hy vọng, những chia sẻ trên Lá Xanh đã giúp cha mẹ học thêm một số bí quyết nuôi dạy con ngoan từ những phương pháp mới và của những quốc gia khác nhé. Tìm hiểu thêm về những bí quyết nuôi dạy con ngoan thú vị hơn và giúp cho con trẻ có một môi trường hoàn triển hoàn thiện nhất.