Giai đoạn mầm non là giai đoạn trẻ phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ cùng với đó là thói quen ăn uống và sinh hoạt cũng sẽ khác đi. Vì vậy việc xây dựng cân đối chế độ dinh dưỡng cho trẻ mầm non sẽ giúp cơ thể bé được cung cấp đầy đủ dưỡng chất, phục vụ tốt cho sinh hoạt hàng ngày cũng như giúp trẻ duy trì thói quen tốt.
Vai trò quan trọng của dinh dưỡng trong sự phát triển của trẻ
Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ mầm non đòi hỏi sự tập trung và kiên nhẫn từ phía cha mẹ hoặc người chăm sóc. Điều này giúp trẻ có cơ hội tốt để phát triển toàn diện và duy trì một lối sống lành mạnh trong tương lai. Giai đoạn từ 1 đến 3 tuổi là giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của trẻ và chăm sóc dinh dưỡng trong thời kỳ này có vai trò quan trọng. Đây là một số vai trò quan trọng của dinh dưỡng đối với sự phát triển của trẻ:
- Cung cấp năng lượng cho các hoạt động vận động và tăng trưởng. Trẻ em cần năng lượng để chạy nhảy, vui chơi và để cơ thể phát triển. Năng lượng được cung cấp chủ yếu từ cacbohydrate, chất béo và protein trong thực phẩm.
- Xây dựng cơ thể. Protein giúp hình thành các mô cơ, xương và các mô khác trong cơ thể. Canxi & vitamin D cần thiết cho sự phát triển xương.
- Phát triển não bộ. Các chất dinh dưỡng như acid béo omega-3, sắt, kẽm, iốt và các vitamin nhóm B rất cần thiết cho sự phát triển não bộ và thần kinh ở trẻ.
- Tăng sức đề kháng. Các vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch để trẻ khỏe mạnh, chống lại bệnh tật.
- Phát triển thị giác. Vitamin A giúp bé duy trì thị lực bình thường.
- Cân bằng nội tiết tố. Một số khoáng chất như đồng, kẽm giúp duy trì sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.
Như vậy, chế độ dinh dưỡng hợp lý, cung cấp đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Cha mẹ cần lưu ý cung cấp đa dạng thực phẩm cho con để bảo đảm sự phát triển tối ưu.
Những yêu cầu về thành phần các chất dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ mầm non là một phần quan trọng để đảm bảo sự phát triển về thể chất và tinh thần cho trẻ. Dựa trên nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị và nguyên tắc dinh dưỡng thì cha mẹ cần đảm bảo rằng thực đơn hàng ngày cung cấp đủ năng lượng cho trẻ để phát triển và hoạt động hàng ngày. Theo nhu cầu khuyến nghị, năng lượng trong khẩu phần hàng ngày nên nằm trong khoảng từ 1230 kcal đến 1320 calo, trong đó gồm:
- Chất bột đường (carbohydrate) chiếm 52% – 60% bao gồm lúa mì, gạo, ngũ cốc và rau củ.
- Chất đạm (protein) cần thiết cho sự phát triển cơ bắp và sức khỏe tổng thể của trẻ, chiếm 13% – 20%. Các nguồn chất đạm tốt bao gồm thịt, cá, trứng, sữa và sản phẩm từ sữa, đậu và hạt.
- Chất béo có thể được lấy từ nguồn tốt như dầu olive, dầu cây lúa mạch và các loại hạt, chiếm 25% – 35%.
Ngoài ra cần đảm bảo rằng thực đơn hàng ngày bao gồm các loại thực phẩm chứa các loại vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin A, vitamin C, canxi và sắt. Thức ăn đa dạng giúp đảm bảo việc cung cấp đủ các chất này. Cha mẹ cũng nên khuyến khích trẻ tham gia vào hoạt động thể thao và vận động hàng ngày. Với thời gian tối thiểu là 60 phút/ngày, với các hoạt động như đi bộ, chạy, bơi lội,…
Xem thêm: Thực đơn bữa sáng dinh dưỡng cho trẻ mầm non giúp con ngon miệng
Các nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng và chế biến món ăn cho bé
Để xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý với đa dạng món ăn cho khẩu phần ăn mỗi ngày, cha mẹ cần ghi nhớ những nguyên tắc dưới đây:
Cung cấp đầy đủ các dưỡng chất trong khẩu phần ăn
Cung cấp một chế độ dinh dưỡng cho trẻ mầm non đa dạng, cân đối là quan trọng để đảm bảo rằng trẻ có đủ năng lượng, chất dinh dưỡng cần thiết cho các hoạt động hàng ngày. Dưới đây là một số thông tin cơ bản về các nhóm chất và vai trò của chúng trong khẩu phần ăn của trẻ:
- Chất đạm (protein) cần thiết cho sự phát triển cơ bắp, mô tế bào cũng như sự phát triển toàn diện của trẻ.
- Glucid (Carbohydrates) cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày của trẻ.
- Chất béo quan trọng cho sự phát triển của não, mắt, và hệ thần kinh. Chất béo cũng cung cấp năng lượng và giúp hấp thụ các loại vitamin liposoluble như vitamin A, D, E và K.
- Vitamin và chất khoáng quan trọng cho sự phát triển và sức khỏe tổng thể.
- Chất xơ giúp duy trì sự ổn định trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.
Khẩu phần ăn được thực hiện đa dạng
Đa dạng hóa khẩu phần ăn của trẻ mầm non không chỉ giúp kích thích khẩu vị của trẻ mà còn đảm bảo rằng trẻ nhận đủ chất dinh dưỡng từ các nguồn thực phẩm khác nhau. Khi lập thực đơn, hãy cố gắng kết hợp các loại thực phẩm khác nhau từ mọi nhóm chất cơ bản bao gồm thịt, cá, trứng, sữa và sản phẩm từ sữa, đậu, hạt, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt.
Nếu trẻ thích một loại thực phẩm nhất định, hãy cân nhắc thay thế nó bằng các thực phẩm tương tự trong cùng nhóm. Ví dụ, nếu trẻ thích bắp hấp, bạn có thể thay thế nó bằng lúa mì hoặc gạo trắng.
Ngoài ra có thể chế biến thực phẩm bằng nhiều cách khác nhau như nấu, hấp, xào, chiên, nướng và trang trí thực phẩm để làm cho bữa ăn trở nên hấp dẫn hơn với trẻ. Đa dạng hóa khẩu phần ăn giúp trẻ nhận được đủ chất dinh dưỡng và thúc đẩy thói quen ăn uống lành mạnh.
Xây dựng khẩu phần ăn theo mùa và sở thích của các bé
Xây dựng khẩu phần ăn dựa trên mùa và sở thích của trẻ là một cách tốt để đảm bảo rằng thực đơn của bé luôn đa dạng, hấp dẫn và cung cấp đủ chất dinh dưỡng.Trong mỗi mùa, sẽ có sẵn một loạt thực phẩm tươi ngon và dinh dưỡng cao. Ví dụ, mùa hè có nhiều loại trái cây như dưa hấu, dứa và cây lựu, cung cấp nhiều vitamin và chất xơ.
Trong mùa đông, các loại rau củ như cải xanh, bắp cải và cà rốt thường dễ tìm và có thể được sử dụng để làm các món hầm, xào hoặc nấu cháo. Cha mẹ cũng nên thử nghiệm các món ăn mới và chế biến chúng theo cách mà trẻ yêu thích để có thể giúp trẻ thích nghi tốt hơn với các loại thực phẩm mùa.
Xem thêm: Những món cháo dinh dưỡng cho trẻ ở dộ tuổi mầm non
Các bậc cha mẹ cần trau dồi các kiến thức lựa chọn thực phẩm an toàn
Có kiến thức về thực phẩm và hiểu rõ về cách lựa chọn thực phẩm an toàn là rất quan trọng khi chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ mầm non.
- Luôn ưu tiên chọn thực phẩm tươi ngon vì các loại thực phẩm này thường ít có chất bảo quản và có hàm lượng dinh dưỡng tốt hơn.
- Trước khi quyết định sử dụng thực phẩm nào đó, có thể tìm hiểu về nguồn gốc của thực phẩm. Chọn các nguồn tin cậy để mua thực phẩm, như các cửa hàng thực phẩm uy tín hoặc thị trường nông sản địa phương.
- Trước khi chuẩn bị thức ăn cho trẻ, luôn rửa sạch thực phẩm, bao gồm rau củ và hoa quả, để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất.
- Bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ an toàn và tuân thủ hướng dẫn được ghi trên bao bì, đặc biệt cần chú ý đến hạn sử dụng của thực phẩm.
Những thực phẩm nên và không nên dành cho trẻ mầm non
Trong quá trình xây dựng chế độ ăn cho trẻ mầm non cần chú ý đến những thực phẩm nên và không nên để tránh ảnh hưởng đến sức khoẻ của bé. Thực phẩm nên sử dụng bao gồm:
- Sữa là nguồn cung cấp canxi quan trọng giúp xây dựng xương và răng mạnh khỏe cho trẻ. Các sản phẩm từ sữa như sữa nước, sữa chua, và phô mai cũng chứa canxi, các chất dinh dưỡng khác như protein và vitamin D.
- Rau xanh và trái cây chứa nhiều vitamin, chất khoáng, chất xơ và chất dinh dưỡng quan trọng khác.
- Chất béo lành mạnh rất quan trọng cho sự phát triển của trí não và hệ thần kinh của trẻ. Chọn các nguồn chất béo tốt như dầu thực vật, dầu olive, bơ và các sản phẩm sữa không béo để cung cấp đủ chất béo cho trẻ.
Bên cạnh đó, cũng cần chú ý đến nhóm thực phẩm không nên cho trẻ sử dụng:
- Đồ uống có gas như nước ngọt có thể chứa nhiều đường, điều này không chỉ tăng cân mất kiểm soát mà còn có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như tiểu đường và răng sâu.
- Thực phẩm như thịt chiên, khoai tây chiên và các loại thực phẩm nhanh thường chứa lượng chất béo và đường cao,ít chất dinh dưỡng.
- Thức ăn quá cứng như ngô, mía, hạt bánh kẹo cứng có thể gây ra các vấn đề về răng miệng.
- Thực phẩm chứa các chất phụ gia như hóa chất bảo quản và phẩm màu nhân tạo có thể gây dị ứng hoặc có ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, đặc biệt là nếu chúng được sử dụng trong lâu dài.
- Thực phẩm chứa chất chống oxy hóa và chất tăng hương vị nhân tạo.
Một số lưu ý chế độ dinh dưỡng cho trẻ
Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng để đảm bảo họ phát triển khỏe mạnh và toàn diện. Dưới đây, chúng tôi xin gợi ý một số điểm quan trọng khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ:
- Đa dạng hóa dinh dưỡng: Hãy đảm bảo rằng chế độ ăn uống của trẻ đủ đa dạng về protein, carbohydrate, chất béo, vitamin và khoáng chất. Một hỗn hợp thực phẩm phong phú sẽ đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.
- Nguồn cung cấp protein: Protein là yếu tố quan trọng cho sự phát triển của cơ bắp và hệ thống miễn dịch. Thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng, đậu, hạt, và sữa nên được bao gồm trong chế độ ăn uống của trẻ.
- Rau quả và lúa mạch: Rau quả cung cấp vitamin, khoáng chất, và chất xơ quan trọng. Thực phẩm từ lúa mạch như gạo, bánh mì, và ngũ cốc cung cấp năng lượng và dinh dưỡng cần thiết.
- Chất béo lành mạnh: Chất béo là một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng, nhưng hãy ưu tiên các nguồn chất béo lành mạnh như chất béo không bão hòa, có trong dầu olive, hạt lanh, và cá hồi. Tránh chất béo bão hòa và trans fat.
- Giảm tiêu thụ đường và natri: Hạn chế đồ ăn và thức uống có nhiều đường và natri để bảo vệ sức khỏe của trẻ.
- Thức ăn nhanh và thức ăn không lành mạnh: Các thức ăn nhanh và thức ăn không lành mạnh thường chứa ít dinh dưỡng và nhiều calo. Hãy giới hạn tiêu thụ chúng.
- Đảm bảo uống đủ nước: Hãy đảm bảo rằng trẻ uống đủ nước hàng ngày để duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể.
- Kiểm soát lượng thức ăn: Để tránh thừa calo, hãy kiểm soát kích thước phần ăn của trẻ. Sử dụng đĩa và chén có kích thước phù hợp cho trẻ.
- Ăn cùng gia đình: Ăn chung với gia đình là cơ hội tốt để trẻ học cách ăn một cách có trật tự và thúc đẩy tương tác gia đình.
- Theo dõi dị ứng và thực phẩm cần tránh: Nếu trẻ có dị ứng thức ăn, hãy hiểu rõ và hạn chế tiếp xúc với các loại thực phẩm đó.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ: Đặt lịch hẹn với bác sĩ để kiểm tra sức khỏe định kỳ và thảo luận về chế độ dinh dưỡng.
- Khuyến khích trẻ tham gia vào việc chuẩn bị thực phẩm: Trẻ có thể tham gia vào việc nấu ăn và tạo ra sự quan tâm đối với việc ăn uốnglành mạnh.
Hãy lưu ý rằng mỗi trẻ có nhu cầu dinh dưỡng riêng, vì vậy nếu bạn có bất kỳ điều gì đáng lo ngại về chế độ dinh dưỡng của con bạn, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo rằng chế độ ăn uống của trẻ đáp ứng đủ nhu cầu của họ.
Xem thêm: Hướng dẫn cách tính khẩu phần dinh dưỡng cho trẻ mầm non
Xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ mầm non là quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Các bậc phụ huynh hãy trau dồi thêm những kiến thức quan trọng từ Lá Xanh để bổ sung dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ nhé!